اگر به دنبال یک روش کاملا خانگی، ساده و بدون دردسر برای تمیزکردن فرش هستید، شستن فرش با نمک از همان ترفندهایی است که همیشه جواب می‌دهد. نمک به‌خاطر قدرت جذب بالای رطوبت و لکه، می‌تواند لکه‌های تازه را قبل از اینکه در تار و پود فرش نفوذ کنند، مهار کند و حتی بوی نامطبوع را هم از بین ببرد. خیلی از مادرها و مادربزرگ‌ها سال‌هاست از این تکنیک استفاده می‌کنند، چون هم ارزان است و هم نیاز به هیچ مواد شیمیایی ندارد.
چرا نمک در پاک‌کردن لکه‌های فرش معجزه می‌کند؟
اگر تا به حال شنیده‌اید که «نمک بهترین نجات‌دهنده لکه‌های تازه است»، باید بدانید که این جمله کاملا درست است. در بسیاری از روش‌های شستن فرش با نمک، دلیل اصلی تاثیرگذاری این ماده به توانایی فوق‌العاده آن در جذب رطوبت و پیوند با مولکول‌های لکه برمی‌گردد.
وقتی یک لکه تازه روی فرش می‌ریزد، اولین کاری که باید کرد جلوگیری از نفوذ آن به عمق تار و پود فرش است. درست همینجا نمک وارد عمل می‌شود. قدرت جذب بالای نمک باعث می‌شود رطوبت لکه را بیرون بکشد و نگذارد مواد رنگی در الیاف تثبیت شوند.
این موضوع نه‌تنها برای لکه‌های آبمیوه و چای، بلکه برای لکه‌های چرب نیز تا حد زیادی کاربرد دارد. استفاده از نمک خصوصا زمانی اهمیت دارد که شستشوی فرش ماشینی و دستباف در همان لحظه امکان‌پذیر نیست و باید با یک ترفند خانگی از ماندگار شدن لکه جلوگیری کرد. در فرش‌های دستباف که حساس‌تر هستند، نمک حتی بهتر عمل می‌کند؛ چون ماده‌ای خنثی است و برخلاف لکه‌برهای شیمیایی احتمال آسیب‌زدن به الیاف طبیعی مثل پشم یا ابریشم را ندارد.
مراحل صحیح استفاده از نمک برای پاک‌سازی انواع لکه‌ها
برای اینکه شستن فرش با نمک را به‌درستی انجام دهید، باید مراحل مشخصی را رعایت کنید. خیلی‌ها فکر می‌کنند فقط ریختن نمک روی لکه کافی است؛ اما واقعیت این است که اگر مراحل اصولی رعایت نشود، ممکن است لکه فقط پخش شود یا حتی به عمق الیاف برود. حتی متخصصان قالیشویی هم توصیه می‌کنند در خانه قبل از هر اقدامی برای لکه‌های تازه، از نمک کمک بگیرید تا کار بعدی ساده‌تر شود.
۱. جذب اولیه رطوبت
اولین گام این است که با یک دستمال خشک، بخش اصلی رطوبت را بدون مالیدن از سطح فرش بردارید. فشار عمودی بسیار بهتر از مالش افقی است. مالش تنها باعث می‌شود لکه عمیق‌تر شود.
۲. ریختن نمک به مقدار کافی
اکنون باید مقدار قابل‌توجهی نمک روی محل بریزید، به‌گونه‌ای که کاملا سطح لکه را بپوشاند. نمک را فشار ندهید و فقط اجازه دهید خودش به‌مرور رطوبت را جذب کند. نمک باید حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی فرش بماند. برای لکه‌های چرب یا تیره، این زمان می‌تواند تا یک ساعت افزایش یابد.
۳. جمع کردن نمک و بررسی لکه
بعد از گذشت زمان لازم، نمک را با جاروبرقی جمع کنید. توجه داشته باشید که جارو کردن با جاروی دستی ممکن است باعث پخش‌شدن نمک یا باقی‌ماندن ذرات آن در تار و پود فرش شود، پس بهترین انتخاب جاروبرقی است.
۴. استفاده از کمی آب ولرم برای لکه‌های سرسخت
وقتی نمک را جمع کردید، اگر هنوز کمی رنگ‌و‌لکه باقی مانده بود، مقدار کمی آب ولرم روی محل بریزید و با یک دستمال خشک به‌آرامی آن را دوباره تمیز کنید. توجه کنید که از آب داغ استفاده نکنید، چون آب داغ برخی لکه‌ها مثل چای، قهوه یا خون را تثبیت می‌کند.
۵. تکرار در صورت نیاز
گاهی لازم است این مرحله را دوباره تکرار کنید. خصوصاً اگر لکه مربوط به رنگ موادغذایی، نوشیدنی‌های پررنگ یا چربی باشد. اما به‌طور کلی، نمک تا حد زیادی لکه را سبک و قابل‌پاک شدن می‌کند.
این مراحل کمک می‌کنند تا حتی قبل از مراجعه به قالیشویی برای لکه‌های سخت، فرش‌تان در بهترین حالت ممکن نگه داشته شود.
ترفند ترکیب نمک با سرکه یا جوش‌شیرین برای لکه‌های سرسخت
گاهی لکه‌ها آن‌قدر عمیق یا چرب هستند که فقط نمک نمی‌تواند به‌تنهایی از پس آن‌ها برآید. در این مواقع ترفندهای ترکیبی وارد عمل می‌شوند. مهم‌ترین و موثرترین ترکیب‌ها شامل نمک + سرکه و نمک + جوش‌شیرین است. این روش‌ها نه‌تنها برای فرش بلکه برای شستشوی موکت نیز معجزه می‌کنند، به‌خصوص موکت‌هایی که الیاف کوتاه‌تر دارند و لکه سریع‌تر جذب آن‌ها می‌شود.
ترکیب نمک و سرکه برای لکه‌های رنگی
سرکه سفید یک لکه‌بر طبیعی با خاصیت اسیدی ملایم است و وقتی با نمک ترکیب می‌شود، قدرت بیشتری پیدا می‌کند. برای استفاده:
- یک قاشق نمک را با نصف لیوان سرکه سفید قاطی کنید.
- محلول را با یک اسپری روی لکه بپاشید.
- اجازه دهید ۱۵ دقیقه روی فرش بماند.
- سپس با دستمال خشک، لکه را جمع کنید.
این روش برای لکه‌های چای، آبمیوه، قهوه و حتی لکه رنگ موادغذایی بسیار موثر است.
ترکیب نمک و جوش‌شیرین برای بوگیری و لکه چربی
جوش‌شیرین یک ماده قلیایی ملایم است که قدرت بالایی در جذب چربی و رفع بو دارد. برای لکه‌های چربی، خط‌گرفتن فرش یا لکه‌های ناشی از غذاهای روغنی، ترکیب جوش‌شیرین و نمک بهترین انتخاب است.
روش استفاده:
- ابتدا نمک را روی لکه بریزید تا رطوبت و چربی اولیه را جذب کند.
- سپس روی نمک مقداری جوش‌شیرین اضافه کنید.
- کمی آب اسپری کنید تا ترکیب فعال شود.
- ۳۰ دقیقه صبر کرده و سپس با جاروبرقی مواد را جمع کنید.
این ترکیب برای شستشوی موکت نیز فوق‌العاده است؛ چون بدون نیاز به مواد شیمیایی، لکه‌ها را از بین می‌برد و بافت موکت را حفظ می‌کند.
نکات مهم هنگام استفاده از نمک تا به فرش آسیب نرسد
درست است که نمک یک ماده امن و بی‌خطر به‌حساب می‌آید، اما استفاده اشتباه از آن می‌تواند به بافت برخی فرش‌ها، خصوصا فرش‌های دستباف ابریشمی یا رنگ‌پس‌ده، آسیب وارد کند. برای جلوگیری از هرگونه مشکل، نکات زیر را رعایت کنید:
همیشه قبل از استفاده، تست کنید
یک قسمت کوچک، مخفی و پشت فرش را انتخاب کرده و مقدار کمی نمک با کمی آب در آن ناحیه امتحان کنید تا مطمئن شوید فرش تغییر رنگ نمی‌دهد.
نمک را روی فرش خیس نریزید
ریختن نمک روی فرش کاملا خیس می‌تواند باعث ایجاد دانه‌های سفیدرنگ بعد از خشک‌شدن شود. نمک فقط باید روی لکه نیمه‌مرطوب استفاده شود.
از نمک یددار کمتر استفاده کنید
نمک‌های یددار ممکن است روی برخی الیاف اثر شیمیایی ملایمی داشته باشند. بهترین گزینه نمک درشت یا نمک بدون ید است.
تمیز کردن کامل نمک پس از پایان کار
ذرات نمک اگر در الیاف باقی بمانند، ممکن است به مرور باعث زبری سطح فرش شوند. پس استفاده از جاروبرقی مرحله‌ای ضروری است.
افراط نکنید
اگر لکه بسیار قدیمی است، استفاده بیش از حد از نمک ممکن است هیچ فایده‌ای نداشته باشد و بهترین گزینه استفاده از خدمات حرفه‌ای باشد.
